एजेन्सी । कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) आउनुअघि चीनलाई ‘विश्वको कारखाना’ भनिन्थ्यो। कोभिडको बेला विश्वका सबै देशको चीनमा निर्भर आपूर्ति शृङ्खला अवरुद्ध हुँदा चीनको विकल्पको खोजी पनि एकैसाथ सुरु भयो । कोरोनाका विभिन्न भेरियन्टका कारण चीनको अवस्था बिग्रँदो रहेको अवस्थामा रहँदा भियतनाम अचानक ‘विश्वको नयाँ कारखाना’ बन्दै गइरहेको छ।

सबै उत्पादन कम्पनीहरू अब भियतनामतिर लागेका छन्। भियतनाम विश्वको प्रमुख समुद्री व्यापार मार्गमा अवस्थित हुनुका साथै त्यहाँ जग्गा किन्नसमेत सस्तो छ। कामदारको ज्याला कम छ । यसले कम्पनीहरूको लागि कारखाना वा गोदामको परिचालन लागत घटाउँछ। यस्तो अवस्थामा भियतनाम आगामी दिनमा चीनको विकल्प बन्न सक्ने देखिएको छ ।

चीनका लागि खतरा बन्न सक्छ

ग्लोबल टाइम्सको रिपोर्टका अनुसार भियतनामको पहिलो त्रैमासिकको आर्थिक तथ्याङ्कले महामारी (कोभिड १९) को बीचमा पनि यसको वृद्धिदर समान रहेको देखाउँछ। भियतनामको तथ्याङ्क कार्यालयको तथ्याङ्कअनुसार २०२२ को पहिलो त्रैमासिकमा भियतनामको अर्थतन्त्र वार्षिक रूपमा ५.०३ प्रतिशतले बढेको थियो भने चीनको आर्थिक वृद्धिदर सोही अवधिमा ४.८ प्रतिशत थियो।

यति मात्र होइन, भियतनामको वैदेशिक व्यापार पहिलो त्रैमासिकमा १७६.३५ अर्ब डलर पुगेको छ, जुन वर्षेनी १४.४ प्रतिशतले बढेको छ । साथै, यस अवधिमा विदेशी व्यापार युआन मुद्रामा १०.७ प्रतिशत मात्र बढेको छ। धेरै विदेशी लगानीकर्ताहरू र अन्य विदेशी स्वामित्वका कम्पनीहरूले भियतनामी बजारमा पैसा लगानी गरिरहेका छन्।

चीनले १९७८ मा आफ्नो आर्थिक सुधार सुरु गर्यो र आफ्नो अर्थव्यवस्था खोल्न थाले। भियतनामले पनि चीनको पाइला पछ्याउँदै १९८६ मा आफ्नो बजार सुधार कार्यक्रम सुरु गर्यो। विगत दशकहरूमा दुवै देशको आर्थिक वृद्धिदर उल्लेखनीय रहेको भए पनि सन् २०१८ मा चीन र अमेरिकाबीचको व्यापार युद्धपछि भियतनाम र मेक्सिको जस्ता देशहरूले सबैभन्दा बढी फाइदा उठाएका छन्।